ป่าไม้กำลังจะหมดประเทศไทยจริงหรือไม่?
ในตอนนี้จำนวนป่าไม้ของประเทศไทยเหลืออยู่มากแค่ไหน?
วันนี้ #Agenda พาทุกคนไปดูสัดส่วนป่าไม้ต่อพื้นที่ทั้งหมดในแต่ละจังหวัดกัน
.
ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ประกาศ นโยบายป่าไม้แห่งชาติเพื่อเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ทั้งป่าเพื่อการอนุรักษ์และเพื่อเศรษฐกิจให้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 40 ของพื้นที่ประเทศไทย แต่ในปัจจุบันประเทศไทยมีพื้นที่ป่าเพียง 31% ของพื้นที่ทั้งหมดเท่านั้นและมีแนวโน้มจะลดลงเรื่อย ๆ อีกด้วย
.
จังหวัดที่มีสัดส่วนพื้นที่ป่าไม้ต่อจำนวนพื้นที่ทั้งหมดมากที่สุด 3 อันดับแรกได้แก่
– จังหวัดแม่ฮ่องสอนมีพื้นที่ป่าไม้ 6,753,040 ไร่ คิดเป็น 85% จากพื้นที่ทั้งหมด
– จังหวัดตากมีพื้นที่ป่าไม้ 7,764,583 ไร่ คิดเป็น 72% จากพื้นที่ทั้งหมด
– จังหวัดลำปางมีพื้นที่ป่าไม้ 5,455,211 ไร่ คิดเป็น 70% จากพื้นที่ทั้งหมด
.
สำหรับจังหวัดที่มีสัดส่วนน้อยที่สุดได้แก่ จังหวัดอยุธยา มีพื้นที่ป่าไม้เพียง 28 ไร่ คิดเป็น 0% จากพื้นที่ทั้งหมด โดยจังหวัดนนทบุรี ปทุมธานี และอ่างทอง ไม่มีพื้นที่ป่าไม้ภายในจังหวัดเลย ในส่วนของกรุงเทพฯ นั้น มีจำนวนพื้นที่ป่าไม้ 4,018 ไร่ คิดเป็น 0.41% จากพื้นที่ทั้งหมด
.
ปัจจัยที่ทำให้ป่าไม้ของประเทศไทยลดลงประกอบด้วยหลากหลายปัจจัยด้วยกัน
.
– นโยบายต่าง ๆ ของภาครัฐ
การพัฒนาพื้นที่ต่าง ๆ ของรัฐเช่น การตัดถนน การทำเขื่อน มักทำให้ต้องเกิดการทำลายพื้นที่ป่าไม้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งกฎหมายของประเทศไทยไม่ได้เข้มงวดถึงขนาดมีมาตรการที่ทำให้เกิดการปลูกต้นไม้ทดแทนขึ้นมาอย่างเช่น กฎหมายของประเทศสิงคโปร์ ที่กำหนดกฎเอาไว้ว่า หากจำเป็นต้องตัดต้นไม้ ผู้ตัดต้นไม้ต้องรับผิดชอบด้วยการปลูกทดแทนเสมอ ซึ่งหากไม่สามารถทำการปลูกทดแทนได้ ก็จะไม่สามารถทำโครงการนั้นต่อได้เลยเช่นกัน
.
– การตัดไม้ทำลายป่าและการบุกรุกพื้นที่ป่า
ปัญหาการตัดไม้ทำลายป่านั้นเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นมาอย่างยาวนาน และยังคงเกิดขึ้นเรื่อย ๆ ในป่าไม้ประเทศไทย โดยจากรายงานสถิติคดีการกระผิดกฎหมายเกี่ยวกับป่าไม้ของกรมป่าไม้ แสดงให้เห็นว่าเกิดคดีการตัดไม้กว่า 100 คดีในทุก ๆ เดือน
.
สำหรับคดีการบุกรุกป่านั้นก็มีสถิติที่น่าเป็นห่วงเช่นกัน โดยมีตัวเลขคดีการบุกรุกป่ามากกว่า 100 คดีในทุก ๆ เดือนเช่นกัน ซึ่งอาจเป็นตัวเลขในการบุกรุกพื้นที่ป่าที่ไม่ใช่การเข้าใจผิดจากชุมชนหรือกลุ่มคนที่อาศัยในป่าเท่านั้น เนื่องจาก พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562 และ พ.ร.บ.อุทยานแห่งชาติ พ.ศ.2562 ได้มีการยอมรับการมีอยู่ของคนในป่า ทำให้ปัญหาการทับที่กันระหว่างป่าและชุมชนได้รับการแก้ไขที่ดีขึ้น
.
– การเกิดไฟป่า
ปัญหาไฟป่าที่เป็นผลพวงมาจากปัญหาโลกร้อนส่งผลต่อการลดลงของพื้นที่ป่าไม้ในประเทศไทยเป็นอย่างมาก โดยข้อมูลจาก ส่วนควบคุมไฟป่า สำนักป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า กรมป่าไม้ แสดงให้เห็นว่า ในปี 2021 ภาคเหนือเกิดไฟป่ามากถึง 7,038 ครั้ง สร้างความเสียหายให้แก่พื้นที่ป่ากว่า 100,000 ไร่ ซึ่งปัญหาไฟป่าก็ยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในปัจจุบัน
.
– กฎหมายของประเทศไทย
กฎหมายของประเทศที่มีอยู่นั้น เน้นส่งเสริมไปที่การอนุรักษ์ป่าไม้มากกว่าการเพิ่มพื้นที่ของป่าไม้ ทำให้จำนวนป่าไม้ของประเทศไทยไม่ค่อยเกิดการเพิ่มขึ้นมากเท่าไหร่นัก ซึ่งหากในอนาคตเกิดการผลักดันเรื่องการทำป่าเศรษฐกิจมากขึ้น อาจทำให้เกิดกฎหมายหรือกระบวนการต่าง ๆ ที่มาส่งเสริมหรือสนับสนุนให้เกิดการเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ขึ้นก็ได้
.
* พื้นที่ป่า หมายถึง พื้นที่ปกคลุมของพืชพรรณที่สามารถจำแนกได้ว่าเป็นไม้ยืนต้นปกคลุมเป็นผืนต่อเนื่องขนาดไม่น้อยกว่า 3.125 ไร่ และหมายความชรวมถึงทุ่งหญ้าและลานหินที่มีอยู่ตามธรรมชาติที่ปรากฏล้อมรอบด้วยพื้นที่ที่จำแนกได้ว่าเป็นพื้นที่ป่า
.
ที่มา: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กรมป่าไม้, มูลนิธิสืบนาคะเสถียร, The Cloud
